Finansal okuryazarlık aslında genel itibarıyla mali konuları daha iyi şekilde anlama, yönetme ve bilinçli kararlar verme üzerine bir bakış açısı ve metodolojidir. Bilinmesi gereken ve en önemli olduğu düşünülen finansal okuryazarlık kavramıysa genellikle finans konularına ve yatırımcılığa giriş açısından önemlidir. Bu kavramlar ve kısaca ne oldukları aşağıdaki listede yer almaktadır:
• Bütçeleme: Gelir ve giderlerinizi planlama ve kontrol etme sürecidir. Harcamalarınızı gelirinizi aşmadan düzenlemenizi sağlar.
• Faiz: Bir borcun veya yatırımın belirli bir süre boyunca hesaplanan maliyetidir. Borç verenin borcunu geri almasını veya yatırımcının getiri elde etmesini sağlar.
• Yatırım: Parayı gelecekteki getirileri elde etmek amacıyla bir varlığa veya projeye koymaktır. Tasarruflarınızı büyütmek veya emeklilik için birikim yapmak gibi hedeflere ulaşmanıza yardımcı olabilir.
• Risk ve getiri: Yatırım yaparken risk ve getirinin birbirine bağlı olduğunu unutmamalısınız. Daha yüksek getiri elde etmek istiyorsanız daha fazla risk almaya hazır olmanız gerekir. Risk faktörü yatırımınızın değerinde dalgalanmalar veya kayıplar yaşanma olasılığıdır.
• Kredi: Finansal kurumların size para vermesi veya mal ve hizmetler satın almanızı sağlamak için size sağladığı borçtur. Kredi kullanırken geri ödeme süresi, faiz oranları ve geri ödeme şartları gibi faktörleri dikkate almanız önemlidir. Kredi, finansal okuryazarlık açısından önemlidir.
• Emeklilik: Çalışma hayatınızın sonunda maaş almadan yaşamınızı sürdürebilmeniz için tasarruf yapmanız gereken süreçtir. Emeklilik planlaması erken dönemden itibaren tasarruf yapmayı ve emeklilik döneminizde finansal güvenlik sağlamayı içerir.
• Vergi: Hükümetin kamu hizmetlerini finanse etmek için bireylerden veya kurumlardan aldığı zorunlu ödemelerdir. Vergi yasalarını ve ödeme yükümlülüklerinizi anlamak mali açıdan sorumlu olmanızı sağlar.
• Likidite: Varlıklarınızı nakde dönüştürme kolaylığıdır. Likit varlıklar hızlı bir şekilde nakit paraya çevrilebilen varlıklardır. Likidite acil durumlar veya beklenmedik harcamalar için önemlidir.
• Enflasyon: Genel fiyat düzeyindeki artışı ifade eder. Enflasyon, paranızın zamanla satın alma gücünün azalmasına neden olabilir. Son dönemde Türkiye’de adından sıkça söz edilmiştir. Yukarıdaki kavramlar genel itibarıyla finansal okuryazarlık nedir diye merak edenlerin sorularına yanıt vermektedir. Bu kavramlarla birlikte finans dünyasına giriş yaparken birtakım konular hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.
Finansal Okuryazarlık Ne İşe Yarar?
Finansal okuryazar olmayı hedefleyen kişiler ilk etapta finansal okuryazarlık neden önemli konusunda bazı araştırmalar yapmak isteyebiliyor. Finansal okuryazarlık avantajları arasında pek çok madde olsa da dikkat çeken ilk şey bütçe ve harcama kontrolü olarak görülüyor. Bilindiği gibi finansal okuryazarlık, kişilere gelir ve giderlerini planlama yetisi kazandırmaktadır. Bütçeleme yaparak harcamaları yönetmek ve gereksiz harcamaları azaltarak daha fazla birikim yapabilmek bu sayede mümkün olur.
Buna ek olarak finansal okuryazarlık kavramları bölümünde de belirtildiği gibi gelecekte değer kazanması beklenen yatırımlar yaparak uzun vadede kârlılık elde etmek için finansal okuryazar olmak şarttır. Bu yöntem aynı zamanda kişilere borçlarını yönetme ve kredibilitesini koruma konusunda da rehberlik etmektedir. Düşük faiz oranlarından faydalanmak ve finansal problemler yaşamadan borçları ödeyebilmenin tek yolu finansal okuryazarlık avantajları kapsamındadır.
Finansal Okuryazarlık Nasıl Geliştirilir?
Finansal okuryazarlık da tıpkı diğer konularda olduğu gibi farklı geliştirme yöntemlerine sahiptir. Bu noktada ilk etapta eğitim ve araştırma gelir. Finansal okuryazarlığı geliştirmek için bu konularla ilgili eğitimler almak önemlidir. Kitaplar, makaleler ve video eğitimleri gibi kaynaklardan kolaylıkla faydalanmak mümkündür. Temel finansal okuryazarlık kavramları öğrenildikten sonra sıra yatırım bilinci edinmektedir. Finansal okuryazarlık nasıl geliştirilir diye merak edenler için yanıt oldukça basittir. Yatırımın temellerini öğrendikten sonra farklı yatırım araçları ve risk-ödül ilişkisi hakkında okumalar yapılmalıdır.
Bu noktada finans danışmanlarından tavsiye alınabileceği gibi kendi araştırmanızı da yapabilirsiniz. Finans piyasalarında risk ve ödül kavramını en doğru şekilde ayarlamak uzun vadede kârlılığı etkileyen en önemli faktördür. Zira hiç kimse ortaya 1 koyarak 0,5 elde edebileceği bir takasa girmez. Bunun yanı sıra ortaya 1 koyan birisinin en az 2 alması en mantıklı senaryodur. Bu nedenle risk yönetimini en iyi şekilde ayarlamak ve gereksiz riskler almaktan kaçınmakta fayda var. Aynı zamanda yatırımcı psikolojisi hakkında detaylı okumalar yapmak da finansal okuryazarlık ile ilgili önemli detaylardan birisidir.
Bir sonraki noktaysa finansal açıdan gelecek planları yapmaktır. Finansal hedefler belirlemek ve bu hedefler için belirli stratejiler geliştirmek finans dünyasında başarılı olan kişilerin ortak özelliklerinden birisidir. Bu sayede kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerinizi belirleyebilir ve bu hedefler doğrultusunda adımlar atabilirsiniz. Son olarak finansal okuryazarlığı geliştirmek için sürekli olarak eğitim alınması gerektiğini ve öğrenilmesi gereken şeylerin hiç bitmeyeceğini de baştan kabul etmek gereklidir. Finans dünyasında her gün ve her saat yeni değişiklikler ve güncel gelişmeler olmaktadır. Tüm bunları takip etmek finansal bilgiyi en güncel şekilde tutabilmeyi sağlayacaktır.
Finansal okuryazarlık nasıl öğrenilir diye merak edenler için internet üzerinden bir finansal haber paylaşımı yapan platformu ziyaret edebilir ve biraz vakit geçirebilir. Böylelikle finans gelişmelerine ve kavramlara maruz kalacağı için kısa süre içerisinde birtakım fikirler elde edecektir. Bu fikirler ışığında kısa-orta vadede okumalar yapmaya ve araştırmalar yapmaya devam ederek finansal okuryazarlık konusunda gelişim sağlamak mümkündür. Yalnızca internet üzerindeki yayınlardan ziyade bu konuyla ilgili kitaplar da tercih edilebilir.
