Pek çok şirket ve işletme için en önemli alanların başında finansal hesaplar gelir. Finansal verimlilik, bir şirketin verimliliği ile doğrudan ilgilidir ve bir şirketin ne kadar etkili bir şekilde kaynaklarını kullandığını ölçer. Bu kaynaklar, şirketin finansal varlıkları, kaynakları ve kaynaklarından elde edilen gelirlerdir. Hemen her şirket ve işletme bünyesinde özel olarak finans departmanları bulunur. Bu nedenle pek çok şirket ve işletme, finansal verimlilik alanında çalışmalar yapar.
Finansal verimlilikte amaç yalnızca kar elde etmek değildir. Tasarruf etmek de son derece önemli bir yöntemdir. Şirket ve işletmeler, özel olarak kendi alanlarına en uygun olan finansal yönetmelik şartlarına bağlı verimlilik metodlarını seçmelidir. Bu metodlar ile yalnızca kar etmek değil, tasarruf etmek de esas alınır. Bu noktada şirket ve işletmelerin etkili finans yönetimi yapması hayati önem taşır.
Finansal Verimlilik Nedir?
Pek çok firma ve şirket, kendi alanlarında gelişmek ve kar elde etmek ister. Ancak burada “Finansal verimlilik nedir?” sorusunun cevabı önemlidir. Bu hem doğru yöntemin seçilmesi hem doğru yolun izlenmesi açısından önemlidir.
Finansal verimlilik, bir şirketin karlılık seviyesini ve kaynak kullanımını ne kadar etkili bir şekilde yönettiğini gösterir. Şirketin başarı tablosunu gösteren finansal verimlilik, yatırımcıların ve şirket yönetiminin şirket performansını değerlendirmesi açısından önemlidir.
Finansal verimlilik, şirketin finansal durumunu çeşitli faktörlere dayandırır. Finansal verimliliği hesaplamak için aşağıdaki bileşenler kullanılır:
● Toplam varlıklar: Şirketin sahip olduğu toplam varlıklar.
● Toplam Borçlar: Şirketin toplam borçlarının miktardır.
● Satışlar: Şirketin elde ettiği toplam satışlardır.
Finansal verimlilik, firma ya da şirketlerin satışı, pazarlaması, satışa sunduğu ürün ya da programların geliştirilmesi için gereken harcamaların her birinin gelir olarak ne kadar geri dönüş sağladığı ile ilgilidir. Finansal verimliliği net olarak görebilmek için alanında yetkin olmak gerekir. Bu alanda doğru adımlar atmak için en önemli noktalardan biri de sayılarla iyi anlaşmaktır. En küçük rakamın dahi büyük hatalara gebe olduğu finansal verimlilik oranı hesaplamasında doğru analizler yapmak oldukça önemlidir.
Finansal Verimlilik Nasıl Hesaplanır?
Finansal verimlilik ile ilgili akıllara gelen ilk soru, **“Finansal verimlilik nasıl hesaplanır?”**dır. Finansal verimlilik, çeşitli hesaplama yöntemleri kullanılarak belirlenebilir. İşte en yaygın kullanılan yöntemlerden bazıları:
- Varlık Verimliliği Oranı: Varlık elde etme oranı, bir şirketin toplam varlıklarını kullanarak ne ölçüde pazarlama yaptığını gösteren bir orandır. Bu oran, bir işletmenin varlıklarını ne kadar verimli kullandığını gösterir.
Varlık Verimliliği Oranı = Toplam Satışlar / Toplam Varlıklar.
- Özsermaye Verimliliği Oranı: Bir şirketin özsermayesini kullanarak ne kadar kar elde ettiğini gösteren bir orandır. Bu oran, şirket özsermayesini ne kadar verimli kullandığını gösterir.
Özsermaye Verimliliği Oranı = Net Kar / Özsermaye
- Borç Verimliliği Oranı: Borç verimliliği oranı, bir şirketin borçlarını kullanarak ne kadar verimli bir şekilde gelir elde ettiğini gösterir. Bu oran, şirketin borçlarını ne kadar verimli kullandığını gösterir.
Borç Verimliliği Oranı = Toplam Satışlar / Toplam Borçlar
- Karlılık Verimliliği Oranları: Karlılık verimliliği oranları, bir şirketin karlılık seviyesini ve gelir elde etme yeteneğini ölçmek için kullanılır. Aşağıda en yaygın kullanılan karlılık verimliliği oranları yer alır.
a. Brüt Kar Marjı: Brüt kar marjı, bir şirketin satışlarının brüt karına oranını gösterir. Bu oran, şirketin temel iş faaliyetlerinden elde edilen karlılığını ölçmek için kullanılır.
Brüt Kar Marjı = (Satışlar - Satışların Maliyeti) / Satışlar
b. Net Kar Marjı: Net kar marjı, bir şirketin net karını satışlarına oranlayarak elde edilen karlılık oranını gösterir.
Net Kar Marjı = Net Kar / Satışlar
Görüldüğü üzere, finansal verimlilik hesaplama yöntemleri farklılık göstermektedir. Finansal verimlilik, bir şirketin karlılık potansiyelini artırmak için kullandığı kaynakların verimliliğini artırmakla ilgilidir. Özkaynaklarının, faaliyet sermayesi, kar marjları ve borçlarının ne kadar verimli bir şekilde kullanıldığını ölçer.
Finansal verimliliğin hesaplanması ile firma ve şirketlerde alınan kararların doğruluğu da net bir şekilde kanıtlanır. Özellikle verimlilik göstermeyen şirketler için bu oldukça önemlidir. Nitekim finansal alanda verilen doğru kararlar ile doğru büyüme yakalamak mümkün olmaktadır. O nedenle finansal verimlilik hesaplamaları açısından şu unsurlar dikkatle göz önüne alınmalıdır:
● Doğru Fiyatlandırma: Şirket ya da işletmelerde satılan ürün ya da hizmetlerin hemen her birinin kendine en uygun olan fiyatlandırma seçeneğini seçmesi gerekir. Doğru fiyatlandırmanın seçilmesi, şirket ya da işletme içinde yer alan hemen her birimin bütçesini doğrudan etkiler.
● Tahsilat Yönteminin Seçimi: Nakit para akışının sürekliliği açısından önemlidir. Bu şekilde gelir-gider dengesi içerisinde doğrudan bir bağlantı kurulur. Satış yapıldıktan hemen sonra gelen faturaların hızlı ve eksiksiz şekilde ödenebilmesi, finansal verimlilik oranı için önemli bir kriterdir.
● Çalışan Sayısı ve Müşteri İlişkisi: Özellikle işletmelerdeki hizmet kalitesi için bu ilişki oldukça önemlidir. Çalışan her kişinin bir müşteri başında ne kadar zaman harcadığı ve bu harcanan zamanın finansal anlamda dönüşünün hesaplanması, önemli bir finansal verimlilik verisidir.
Finansal Verimlilik Nasıl Sağlanır?
İşletmeler finansal kazançlarını artırmak için bir dizi strateji kullanırlar. Bu stratejiler, kaynak kullanımında daha etkili bir yönetim, maliyet tasarrufu, ve karlılık artışını sağlamaya yöneliktir. İşletmeler, aşağıdaki yöntemleri uygulayarak finansal verimliliği artırabilir:
● Maliyet Yönetimi: İşletmeler, maliyetlerini etkin bir şekilde yöneterek finansal verimliliklerini artırabilirler. Maliyetlerin izlenmesi, bütçeleme süreçlerinin iyileştirilmesi ve gereksiz harcamaların azaltılması, maliyetleri kontrol altında tutarak karlılığı artırır.
● Gelir Artırma: İşletmeler, gelirlerini artırmak için farklı stratejiler kullanabilir. Müşteri tabanını genişletmek, pazarlama ve satış faaliyetlerini iyileştirmek, yeni ürün veya hizmetler sunmak gibi yöntemlerle gelirleri artırabilirler. Daha fazla gelir, finansal performansı iyileştirir ve verimliliği artırır.
● Varlık Yönetimi: İşletmeler, varlık yönetimine odaklanarak finansal verimliliklerini artırabilirler. Varlık yönetimi, işletmenin varlıklarının (duran varlıklar, stoklar, alacaklar vb.) etkin kullanımını içerir. Stok optimizasyonu, alacak tahsilat süreçlerinin iyileştirilmesi ve varlık kullanım oranlarının artırılması gibi adımlar, işletmenin finansal verimliliğini artırır.
● Finansal Planlama ve Analiz: İşletmeler finansal planlama ve analiz süreçlerini iyileştirerek finansal verimliliklerini artırabilirler. Detaylı bütçeleme, nakit akışı yönetimi, finansal oran analizi gibi araçlar kullanarak gelecekteki mali durumu tahmin etmek ve kaynakları etkin bir şekilde tahsis etmek açısından önemlidir.
● Teknolojik Yenilikler: Teknolojik gelişmeleri takip eden işletmeler, verimliliği artırmak için finansal teknolojileri kullanabilirler. Otomasyon sistemleri, bulut tabanlı yazılımlar, elektronik ödeme çözümleri gibi teknolojik araçlar iş süreçlerini hızlandırır, hataları azaltır ve işletmelerin finansal verimliliğini artırır.
● Stratejik Yatırımlar: İşletmeler, finansal verimliliği artırmak için stratejik yatırımlar yapabilirler. Ar-Ge faaliyetleri, yeni teknolojilere yatırım, çalışanların eğitimi gibi stratejik yatırımlar, işletmenin rekabet avantajını artırarak finansal verimliliği destekler. Finansal verimliliği artırmak için finans yönetimi ile entegre olarak farklı teknikler uygulanır. Ancak yapılan her yöntem, her işletme için en doğru ve her zaman kar elde ettirecek yöntem olmayabilir. Her işletme ve şirket kendi özel şartlarını gözeterek analizlerini yapmalı ve buna bağlı olarak en uygun yol üzerinden ilerlemelidir.
