Finansal raporlama standartları genellikle şirketlerin finansal durumlarından performanslarına ve oradan nakit akışlarına kadar tutarlı ve anlaşılır biçimde sunmalarını sağlayan belirli kurallar dizisinden ibarettir. Bu kurallar dizisi finans raporlarında şeffaflık, doğruluk ve karşılaştırılabilirlik sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Aynı konseptler ve kategorizasyon kapsamında finansal raporlama yaparak şirketleri karşılaştırmak mümkündür. Bu durum çoğunlukla borsada halka arz olan şirketler için gerçekleştirilen finansal raporlama teknikleri ile gerçekleştirilir. Türkiye’de uygulanan üç ana raporlama standardı vardır. Bunlardan ilki TFRS olarak da bilinen Türkiye Finansal Raporlama Standartları’dır. Bir diğeriyse Türkiye Muhasebe Standartları olarak da bilinen TMS’dir. Son olarak Türkiye Denetim Standartları vardır. Her biri için detaylı bilgi ise aşağıdaki gibidir:
• Türkiye Finansal Raporlama Standartları: Finans raporlama ve analiz yapmak isteyenler için şirketlerin TFRS bilgilerine bakmak mümkündür. Türkiye’de kullanılan ana finansal raporlama standardı olarak da bilinir. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na (IFRS) dayanan ve Türkiye’deki şirketlerin finansal raporlarıyla tablolarını hazırlamalarına olanak tanıyan bir çerçevedir. TFRS aynı zamanda finansal tabloların hazırlanması, sunulması, tanımlanmış finansal tablolar ve finansal raporlama politikaları gibi alanları da içerisine almaktadır.
• Türkiye Muhasebe Standartları: Türkiye’de uygulanan önemli finansal raporlama standartları arasında yer almaktadır. İşletmelerin hem muhasebe kayıtlarını tutarken hem de finansal tablolarını hazırlarken uymaları gereken kuralları belirlemektedir. TMS, finansal tablo sunumunun ve muhasebe politikalarının uyguluğunu sağlamayı amaçlar. Tamamen Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ile uyumludur.
• Türkiye Denetim Standartları: Bu standartlar Türkiye’de faaliyet gösteren tüm şirketlerin finansal tablolarının denetlenebilmesini sağlayan süreçleri düzenler. Denetim sürecinin niteliğini, denetim çalışmalarının hangi kapsamda yapılacağını ve raporların nasıl hazırlanacağını belirler. Finansal raporlama tablolarının doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamak maksadıyla denetçilerin etik ve profesyonel standartlarla çalışmasını sağlar.
Bu standartların tümü Türkiye genelinde sektörü ve alanı ne olursa olsun tüm şirketlerin finansal raporlamalarını uluslararası olarak kabul görmüş standartlara uygun şekilde yapmalarını sağlamaktadır. Bu da şirketlerin finansal durumlarını ve performanslarını daha iyi anlamak ve karşılaştırmak için uygun bir zemin oluşturur.
Finansal Raporlama Standartlarının Şirketlerin İşleyişine Etkisi ve Avantajları
Pek bilinmese de finansal raporlama standartlarının tümünün şirketlere oldukça fazla sayıda avantajı vardır. İlk etapta bu durum şirketlere şeffaflık sağlar. Finansal raporlama şirketin mali durumunu ve performansını açık ve anlaşılır biçimde ifade etmeyi gerektirir. Bu sayede yatırımcılar, analistler ve ilgili diğer taraflar şirketin gerçek durumunu kolayca anlayarak kararlarını bilinçli bir şekilde verebilmektedir.
Bunun yanı sıra bu standartlar tümüyle doğruluk ve karşılaştırılabilirlik sağlar. Belirlenen tüm standartlara uygun biçimde hazırlanan finansal raporlar objektif ve güvenilir bilgiler içerir. Bu da finansal tablolar arasında karşılaştırma yapılmasını görece kolaylaştırır. Böylece farklı şirketlerin performanslarının objektif bir şekilde değerlendirilmesi mümkün hale gelir. Finansal raporlama nedir diye merak edenler için yanıt detaylı bir şekilde verildiğine göre biraz daha detaya inmek gerekebilir. Finansal raporlama standartlarının tümünün şirketlerin işleyişine etkileri yalnızca yukarıdakilerle sınırlı değildir. Buna yasal uyum da dahildir. Bu standartlar şirketlerin yasal düzenlemelere tamamıyla uygun hareket etmelerini sağlar.
Böylece Türkiye’de uygulanan tüm standartların Türk Ticaret Kanunu başta olmak üzere ilgili tüm yasal düzenlemelere uygun olduğu söylenebilir. Standartlara uygun raporlama şirketlerin mali denetim süreçlerini de kolaylaştırarak yasal gereklilikleri yerine getirebilmelerine olanak tanır. Yerel finansal raporlama çerçevesi içerisinde yatırımcı ilişkileri ve sermaye piyasalarına erişim de kolaylaşır. Bu standartların tümü eksiksiz şekilde uygulandığında yatırımcılar şirkete daha fazla güvenecektir. Böylece şirketin finansal performansı daha kolay anlaşılacağı için yatırımcı çeken bir unsur olacaktır.
Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının Temel İlkeleri
Finansal raporlama standartları genellikle belirli ilkeler çerçevesinde hareket eder. Bu noktada raporlama süreçlerini düzenlemek ve finansal tabloların uluslararası kabul görmüş standartlara uygun biçimde hazırlamalarını sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Türkiye Finansal Raporlama Standartları özelinde ilkeler; şeffaflık ve doğruluk, karşılaştırılabilirlik, ilke odaklılık, uyum, yenilikçilik olarak beşe ayrılır. Bu ilkelere ilişkin detaylı bilgiler ise aşağıdaki gibidir:
• Şeffaflık ve Doğruluk: TFRS finansal raporların şeffaf ve doğru bir şekilde sunulmasını sağlar. Şirketler finansal durumlarını ve performanslarını açık ve anlaşılır bir biçimde ifade etmek için bu standartlara uyumlu olmalıdır. Bu sayede yatırımcılar, analistler ve diğer paydaşlar şirketin gerçek durumunu anlayarak bilinçli kararlar alabilirler.
• Karşılaştırılabilirlik: Standartlar finansal raporların karşılaştırılabilir olmasını sağlar. Finansal tabloların tutarlı bir biçimde hazırlanmasını ve sunulmasını sağlayarak farklı şirketlerin performanslarını objektif bir şekilde değerlendirmeyi mümkün kılar.
• İlke Odaklılık: TFRS olarak da bilinen Türkiye Finansal Raporlama Standartları belirli muhasebe ve raporlama ilkelerine dayanır. Bu ilkeler şirketlerin muhasebe kayıtlarını tutarken ve finansal tablolarını hazırlarken uymaları gereken kuralları belirler. İlke odaklılık, finansal raporların tutarlılığını ve güvenilirliğini sağlar.
• Uyum: TFRS, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na tamamıyla uyumlu olarak oluşturulmuştur. Bu sayede Türkiye'deki şirketler uluslararası standartlarla uyumlu finansal raporlar hazırlayabilir ve yabancı yatırımcılarla daha kolay iletişim kurabilir.
• Yenilikçilik: Son ilkeyse yenilikçiliktir. TFRS finansal raporlama alanındaki gelişmeleri takip ederek güncellenir. Yeni finansal enstrümanlar ve işlemler ortaya çıktıkça standartlar da bu değişikliklere uyum sağlamak ve finansal raporlamada doğru bir şekilde yansıtmak için güncellenir.
Yerel finansal raporlama çerçevesi içerisinde şirketlerin mali durumlarını ve işleyişini değerlendirmek için hazırlanan bu raporlara ilişkin tüm detaylar yukarıdaki gibidir. İlk etapta Türkiye’de ne gibi standartların uygulandığından sonrasındaysa Türkiye Finansal Raporlama Standartları ve bu standartların ilkelerine yer verildi. Böylece ilkeler de detaylı şekilde incelenerek bu standarda ilişkin tüm bilgiler hakkında fikir sahibi olmak mümkün.
